Mardin

Mardin (Arapça: ماردين, DMG Mārdīn, Aramice: 한 한 한 한 위로 Merdô; Kurmanji Mêrdîn), Mezopotamya'nın Türkiye kısmındaki Mardin ilinin başkentidir. Antik kent, Türkiye'nin güneydoğusunda, Suriye sınırının yaklaşık 20 km kuzeyinde ve Irak sınırından çok uzak olmayan bir konumda yer almaktadır.

coğrafya

Mardin'in eski şehri, eski kale tepesine yaslanır ve kenarında yer aldığı Mezopotamya'nın ovalarına bakar. Tur Abdin kuzeyde ve batıda yükselir.

Hikaye

Şehir sırasıyla Aramiler, Hurriler, Hititler, Asurlular, Babilliler, Amoritler, Persler, Partlar, Romalılar, Araplar, Selçuklular ve Osmanlılar tarafından yönetilmiştir. Asur döneminde, erken Bizans adı İzala'ya yansıyan İzalla'nın bir parçasıydı. Bugünkü adıyla ilk kez Amid'den (Diyarbakır) Nisibis'e giderken Maride ve Lorne kalelerinden bahseden Ammianus Marcellinus tarafından dördüncü yüzyıldan gelmektedir.

1915/16'da şehrin Arap, Arami ve Ermeni Hıristiyanlarının çoğu, Ermeni ve Arami soykırımı sırasında ayrım gözetmeksizin öldürüldü. Ermeni kadınlarının kamusal ticareti ilk kez 15 Ağustos 1915'te gerçekleşti.

Aramice'de şehre Marde veya Merde denir; Doğu Roma İmparatorluğu'nda Yunanca Mardia veya Margdis, ardından Araplar arasında Mardin olarak anılmıştır. Türk yönetimi altında bu isim korunmuştur.

Türkiye İçişleri Bakanlığı 17 Kasım 2016'da Mardin Belediye Başkanı Ahmet Türk'ün görevden alındığını açıkladı. Şehir artık zorunlu yönetim altına alınacak.

Ön planda Ulu Cami minaresi ile Mardin'den Mezopotamya ovasına bakış

nüfus, diller ve dinler

Eski şehrin bir görünümü

Bugün Mardin'in nüfusu Türkler, Kürtler ve Araplar ile Arami bir azınlıktan oluşmaktadır. Müslümanlar ve Arami Hıristiyanlara ek olarak, birkaç on yıl öncesine kadar Mardin ilinde birkaç bin Yezidi Kürt yaşıyordu. Çoğu şimdi Almanya'ya göç etti; ancak, aynı zamanda piskoposluk olan Mardin'de hala küçük bir Hıristiyan cemaati bulunmaktadır. Mardin piskoposu aynı zamanda Deyrülzafarân manastırının başrahibidir.

nüfus gelişimi

1915 - 50.000 nüfus (27.000 Müslüman, 20.000 Suriye Ortodoks Arami (Arapça konuşan), 500 Suriye Katolik, 300 Protestan, 100 Keldani Katolik Kilisesi üyesi)
1990 - 53.005 kişi
1997 - 61.529 kişi
2000 - 65.072 kişi
2010 – 79.947 kişi

ekonomi ve ulaşım

Ekonomi, tarım ve ticarete, son zamanlarda giderek artan bir şekilde küçük atölyelere ve el sanatlarına dayanmaktadır.

Trafik

Mardin'in bir havalimanı (Mardin Havalimanı) vardır ve doğrudan Ankara'dan hizmet verilmektedir. Artık Mardin'e İstanbul ve İzmir'den de uçabilirsiniz.

Mardin, E-93 karayolu ile Adana'ya bağlıdır ve Türkiye ile Orta Doğu arasındaki bağlantıdır. Yollar Suriye ve Irak'a çıkıyor. Mardin de Suriye'ye giden demiryolu hattı üzerindedir.

Gezi özellikleri

kale

Mardin Kalesi, Kartal Yuvası olarak anılır ve kentte çok önemli bir rol oynar. Ovadan yaklaşık 500 metre yükselir..

medreseler

Kasımiye Medresesi, 1469 yılında Kasım Paşa tarafından yaptırılmıştır. Medresede mescit ve konaklama yerleri de bulunmaktadır.
Zinciriye Medresesi 1385 yılında Melik Necmettin İsa tarafından yaptırılmıştır. Çizgili kubbeleri ve anıtsal ana girişi ile Mardin'in en etkileyici yapılarından biridir.
Sıtti Radaviye Medresesi 1177 yılında yaptırılmıştır. Medresenin bir parçası olan camide Hazreti Muhammed'in ayak izi bulunmaktadır.

camiler

Ulu Cami (Ulu Cami), Mardin'in en eski camisidir. Minare 1176 tarihlidir, dolayısıyla cami muhtemelen 1160'larda/1170'lerde Ortoqid Kudbeddin Ilgazi tarafından yaptırılmıştır. 1234 tarihli isimsiz bir Süryani tarihçesine göre bu cami, 1170 yılında Müslümanlar tarafından alınan Kırk Şehitler Kilisesi'nin yerinde duruyor olabilir.

Abdullatif Camii, 1314 yılında Ortokiler döneminde Abdullatif Bin Abdullah tarafından yaptırılmıştır. Dönemin ahşap işçiliğinin güzel örneklerini içermektedir.

Reyhaniye Camii, 1756 yılında Ahmet Paşa'nın kızı Adile Hanım tarafından yeniden yaptırılmıştır. Minareler sekizgendir.

manastırlar ve kiliseler

Şehir içinde son yıllarda restore edilen birkaç kilise var. Buna Mort Şmuni de dahildir.

Şehrin yaklaşık üç kilometre dışında Zafaran manastırı var. MS 493'te kurulmuş ve burada manastırda gömülü olan Süryani Ortodoks Kilisesi'nin patriğinin veya ata karşıtının yüzyıllar boyunca ikametgahı olan Tur Abdin'in dini merkezlerinden biridir. 1933'te Türkiye'deki Hristiyanlara yönelik zulüm nedeniyle Patrikhane Suriye'nin Humus kentine (ve oradan da 1959'da Şam'a) nakledildi.

Mardin, Ermeni Katolik Kilisesi'nin (Mardin degli Armeni), Keldani Katolik Kilisesi'nin ve Süryani Katolik Kilisesi'nin (Mardin dei Siri) itibari bir başpiskoposluğudur.

Eğitim

Mayıs 2007'den bu yana, Mardin ilinin kendi üniversitesi olan Mardin Artuklu Üniversitesi vardır. Üniversite, adını Ortoqids'in (Türkçe: Artuklu) Türk hanedanından almıştır. Modern Diller Enstitüsü'nde Türkiye tarihinde ilk kez Kürtçe, Süryanice-Aramice ve Arap dili, edebiyatı ve tarihi kürsüleri kuruldu. Ayrıca ileride Farsça da eklenecektir.