Kâhta – Nemrut Dağı’na Açılan Kapı ve Kommagene Kültürünün Kalbi

Kâhta (Kürtçe: Kolik), Türkiye’nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde, Adıyaman iline bağlı bir ilçe ve şehirdir. Yaklaşık 118.000 kişilik nüfusu ile yalnızca ekonomik açıdan değil, Kommagene kültürünün merkezi olarak da büyük önem taşır. Adıyaman’ın doğusunda yer alan ilçe; Malatya ve Şanlıurfa illeriyle komşudur, Atatürk Barajı’na yakındır.

Kâhta, UNESCO Dünya Mirası Nemrut Dağı’na açılan kapı olarak ün kazanmıştır. Ziyaretçiler burada, Kral Antiochos I’in anıt mezarını ve dev tanrı heykellerini gün doğumuyla birlikte izleyebilirler. Bölge; dağ yamaçları, kabartmalar, nehir üzerindeki Roma köprüleri ve höyük alanları ile Kommagene Krallığı’nın görkemli geçmişini yansıtır.

Bu kültürel mozaik; misafirperver köyler, Kürt kökenler ve köklü Anadolu yaşam tarzı ile tamamlanır. Kâhta; yalnızca tarih meraklıları için değil, geçmiş ile bugünü bir araya getiren yaşayan bir kültür coğrafyasıdır.

Tarihi Alanlar & Öne Çıkan Yerler

• Nemrut Dağı: Dev tanrı heykelleriyle antik kutsal alan – gün doğumu eşsizdir.
• Arsameia: Kral Antiochos’un yazıtları ve kaya kabartmalarıyla antik yerleşim.
• Cendere Köprüsü (Chabinas): Septimius Severus için yapılmış Roma dönemi taş köprü.
• Karakuş Tümülüsü: Kommagene kraliçelerine ait mezar höyüğü – sütunlar ve kartal figürleriyle süslenmiş.

Kâhta İlçesindeki Tüm Köyler ve Yerleşimler

• Akıncılar: İlçe merkezine yakın canlı bir mahalle – ticaret ve konut alanları içerir.
• Akuşak: Kuzeybatıda yer alan – hayvancılık ve tarımla geçinen köy.
• Alidamı: Tepe konumlu – sakin, geleneksel ve doğayla iç içe.
• Ballı: Badem ve meyve bahçeleriyle tanınan verimli bir bölge.
• Başçavuş: Nemrut yönünde yüksek konumlu geleneksel köy.
• Belenli: Dağ yamacında yer alan – yürüyüş rotalarına başlangıç noktası.
• Bozdoğan: Cendere Köprüsü yakınında – taş yapılar ve nehir kıyısı.
• Büyükbağ: Güney kesimdeki büyük tarım köyü.
• Çaltılı: Vadi kenarında yer alan küçük ve sakin köy.
• Çataltepe: Karakuş Tümülüsü’ne yakın – manzaralı tarihi konum.
• Çobanlı: Dağ silsilesi etrafında – koyun ve keçi yetiştiriciliği yapılır.
• Dağdiyan: Yüksek rakımlı – geleneksel yapılarını koruyan köy.
• Damlacık: Tepelik arazide – kaynak suyu ile meşhur.
• Derince: Kommagene vadisine hâkim tarihi köy.
• Deveboynu: Yaylaya yakın – doğayla uyumlu göçer yaşam alanı.
• Dilektepe: Buğday ve arpa tarımı yapılan tepelik alan.
• Dışkaya: Uzakta konumlu – geleneksel kırsal yaşam sunar.
• Dutluca: İncir ve dut ağaçlarıyla çevrili küçük köy.
• Erikli: Erik bahçeleriyle bilinen – mevsimsel üretimi yoğun.
• Göçeri: Nemrut’a çıkış noktası – pansiyonlar ve yürüyüş yolları sunar.
• Gölbaşı (Köy): İlçeyle karıştırılmamalı – su kaynaklarına yakın kırsal yerleşim.
• Güzelçay: Su kıyısında – küçük meyve bahçeleriyle çevrili.
• Güzelkonak: Taş yapılı evlerin hâkim olduğu kültürel köy.
• Hasköy: Güneyde yer alan – mera ve tarla alanlarıyla çevrili.
• Karadut: Üzümleriyle meşhur – Nemrut’un eteklerinde.
• Karakuş: Aynı adlı tümülüsün eteklerinde – tarihi simge taşıyan köy.
• Kasımlı: Doğu bölgesinde tarımla geçinen geleneksel köy.
• Kavak: Atatürk Barajı’na yakın – balıkçılık ve tarım faaliyetleri öne çıkar.
• Kayadibi: Yamaç üzerinde yer alır – sessiz ve aile yaşamına uygun.
• Kocahisar: Tarihî kalıntılar ile çevrili – arkeolojik değer taşıyan bir köy.
• Koçtepe: Kommagene geçmişiyle bağlantılı yerleşim.
• Kömürlü: Şanlıurfa sınırına yakın – Kürt kültürel dokusu hissedilir.
• Kurugöl: Yarı kurak bölgede – göçer yaşam ve hayvancılık yaygın.
• Narince: Nemrut yolu üzerinde – restoran ve konaklama imkânları vardır.
• Narlı: Narlı bahçeleriyle tanınır – küçük ve sakin yerleşim.
• Özkavak: Buğday ve arpa üretimi yapılan düz arazide yer alır.
• Sakız: Basit tarım alanları ve küçükbaş hayvan yetiştiriciliği öne çıkar.
• Salkımbağ: Üzüm bağlarıyla bilinir – sakin ve doğayla iç içe.
• Subaşı: Düz ve verimli ova – tarla ve koyun yetiştiriciliği yaygındır.
• Taşlıca: Taşlık zemin – çiftçilik ve göçer yaşamın sürdüğü bir köy.
• Teğmenli: Fırat Vadisi’ne hakim manzarasıyla bilinir – sınır yerleşimidir.
• Tütenocak: Lehçelerde “Ocak” anlamını taşır – kerpiç evleriyle tipik Anadolu köyü.
• Yastıyazı: Düz ve buğday üretimine uygun ova yerleşimi.
• Yaylakonak: Dağ eteklerinde – yaz aylarında yayla olarak kullanılan bölge.
• Yeni Kale: Arsameia’ya yakın – nehir kenarı ve turistik pansiyonlarla çevrili.
• Yoldamı: Batı uçta – sade yaşam tarzına sahip göçer köy.
• Yukarı Kahta: İlçe merkezinin üst kesimi – konut ağırlıklı ve şehir manzaralı.
• Ziyaret: Dini öneme sahip tarihi ziyaret alanı – geleneksel yapı dokusu korunmuş.